NFT چیست و مخفف چه کلماتی است؟
شاید شما هم خبر درآمد چندین میلیون دلاری یک هنرمند را از فروش یک اثر هنری دیجیتالی با NFT شنیده باشید و با خود بگویید چطور ممکن است ؟ اینجاست که مطمعناً سعی می کنید وارد دنیای NFT و آشنایی با آن شوید.
هدف ما از نوشتن این مقاله نوینستان توضیحی ساده در مورد NFT است و آشنایی کردن شما با ویژگی ها و کاربردهای NFT می باشد .
اثر فروخته شده با قیمت 3000 دلار
تاریخچه NFT
اولین NFT ها در شبکه های بلاک چینی را در ماه مارس 2012 می توان یافت .
یگی دیگر پروژه‌های اولیه و مهم NFT کریپتو کیتیز اتریوم است که در آن، کاربران می‌توانستند گربه‌های دیجیتال منحصربه‌فرد و زیبایی را به وجود بیاورند و خرید و فروش کنند. حجم معاملات این پروژه در مدت زمان کوتاهی در شبکه اتریوم از میلیون‌ها دلار عبور کرد و مشاهده شد که بازارهای جانبی پیرامون NFT بسیار معتبر و بادوام هستند. هر گربه یک NFT بود و دارای ویژگی منحصر به خودش بود .
از قدم های بعدی در رواج توکن‌های بی‌همتا، افتتاح فروشگاه (Marketplacce) NFT اپن سی (Opensea) در اواخر سال ۲۰۱۷ بود. این مارکتپلیس، همچنان بیشترین میزان فروش در دنیای NFT ها را دارد .
NFT چیست؟
ما دو نوع دارایی دیجیتال داریم:
- دارایی های تعویض پذیر یا دارای همتا
- دارایی تعویض ناپذیر یا بی همتا
در مورد دارایی های تعویض پذیر می توان گفت که این دارایی ها می توانند به یکدیگر تبدیل شوند و ارزش تمام آنها یکسان است، مثل قیمت یک اسکناس صد دلاری که همیشه یکی است . در مورد بیت کوین می توان گفت قیمت بیت کوین ها با هم تفاوتی ندارد . پس بیت کوین یک کوپن قابل تعویض است . که اتریوم، بایننس کوین، XRP، کاردانو و تمامی ارزهای fungible، یک دارایی قابل تبدیل هستند و ارزش یک کوین اتر با دیگر کوین آن هیچ تفاوتی ندارد .
اما یک اثر نقاشی اثری منحصر به فرد و بی همتا است و نسخه مشابهی از آن وجود ندارد . حتی اگر از روی آن کپی شود یا دوباره نقاشی شود اما اصل اثر یکی است و مربوط به نقاش اصلی آن اثر می باشد . که این پایه تعریف NFT است .
ان اف تی NFT توکن های غیرقابل معاوضه مثل شماره همراه ، دامنه، سنگهای قیمتی هستند . اینها به‌عنوان یک گواهی مالکیت دیجیتالی غیرتکراری برای هر نوع دارایی دیجیتالی صادر می‌شوند . در واقع NFT یک قرارداد هوشمند است که با استفاده از پلتفرم‌های اپن سورس ( که هرکسی می‌تواند از سایت‌هایی مثل گیت‌هاب دانلود کند ) تنظیم و برای ایمن‌سازی آن به‌صورت دیجیتالی از آن استفاده می‌کنند. بعد از نوشتن ، می‌توان آن را ذخیره کرد و یا به‌طور دائمی در قالب یک رمز (معمولاً به نام توکن ERC 721) در یک شبکه بلاکچین مثل اتریوم منتشر نمود .
بعضی از توکن های محبوب مثل فیلم و همین طور توئیت ها هستند در واقع همه دارایی های دیجیتالی به خواست سازنده و طراح آنها امکان تبدیل شدن به NFT را دارند. مثلاً در یک کنسرت ، هیچ دو بلیتی با یکدیگر برابر نیستند و هر بلیت، منحصر به فرد است و اطلاعات مشخصی مانند نام خریدار ، تاریخ کنسرت و شماره صندلی (جایگاه) را شامل می‌شود. این اطلاعات سبب می‌شوند تا نتوان بلیت‌ها را با یکدیگر معاوضه کرد. وقتی فرد بخواهد دارایی منحصر به فرد داشته باشد آن را به NFT تبدیل می کند .
توکن های قابل تعویض و غیرقابل تعویض
دو نوع توکن ( token ) داریم . توکن های مثلی ( fungible ) و توکن‌های غیر مثلی (non-fungible). توکن های مثلی مانند ارزها هستند. یک دلار همیشه یک دلار است و شماره سریال روی یک اسکناس خاص هیچ تاثیری بر روی ارزش آن ندارد . شما می‌توانید یک اسکناس یک دلاری را با هر اسکناس یک دلاری دیگر تعویض کنید و هیچ اتفاق خاصی نمی‌افتد. از سوی دیگر ، توکن‌های غیر مثلی که به اختصار ان اف تی ( NFT ) گفته می‌شوند خاص و بی‌همتا هستند. یعنی یک توکن غیر مثلی را نمی‌توان با یک توکن غیرمثلی دیگر تعویض کرد چرا که هر کدام ارزش خاص خود را دارند و باهم برابر نیستند .
NFT به خریدار اجازه می‌دهد کالای اصلی را که شامل احراز هویت داخلی است ، داشته باشد ؛ در نتیجه این احراز هویت مالکیت این اثر را اثبات می‌کند که توسط دیگران قابل‌استفاده نیست. در واقع، ارزش معنوی اثر با اعتبار و هویت هنرمند گره خورده است و آنها می‌پذیرند که تنها یک واحد از اثر مورد نظر به صورت NFT تولید و به خریدار اهدا کنند .
پس توکن های قابل تعویض توکن هایی هستند که بجای هم قابل معامله‌اند و ارزش آنها ثابت می‌ماند. در مثال بالا بیت کوین ، یک توکن قابل تعویض است زیرا صرف‌نظر از تاریخچه و مالکیت آن ، ارزش یکسانی دارد و در مقابل ، توکن های غیرقابل تعویض مثل NFT ارزش یکسانی ندارند !
| توکن های قابل تعویض (Fungible) | توکن های غیرقابل تعویض (Non-fungible) |
| همه توکن‌ها دارای خصوصیات یکسانی هستند . یک بیت کوین ، یک شمش طلا با همان وزن . | هر توکن منحصر به فرد است . مثل شماره تلفن همراه ، نام دامنه ، سنگهای قیمتی |
| قابل تقسیم به واحدهای کوچکتر است . مثلا اسکناس ۱۰ هزارتومانی را می‌توان به اسکناس های ۱۰ تا ۱ هزارتومانی تقسیم کرد . | قابل تقسیم به واحدهای کوچکتر نیست . کوچکترین واحد یک توکن است . |
موارد استفاده NFT
NFT ها می‌توانند یک سرمایه‌گذاری مالی ، یک خرید احساسی ، یک کالای کلکسیونی یا روشی برای خریدار باشند تا مانند یک هنرمند یا یک برند ، ارتباط بیشتری با خالق NFT داشته باشد. این شبیه به چگونگی جمع‌آوری تمبرهای پستی ، سکه‌های قدیمی یا کلکسیون پروانه‌ها توسط افراد است . در حقیقت ، توکن دیجیتال و نوعی رمز ارز مانند بیت‌کوین و اتریوم است. اما برخلاف یک سکه استاندارد در بلاک چین بیت‌کوین ، NFT منحصر به فرد است و نمی‌توان آن را معاوضه کرد. هنرمندانی که بخواهند آثار خود را به صورت NFT به فروش برسانند باید در یک فروشگاه ثبت نام و توکن‌های دیجیتالی را با بارگذاری و تایید اعتبار اطلاعات خود بر روی یک بلاک چین ضرب (Mint) کنند. این کار ، هزینه‌ای در حدود ۴۰ تا ۲۰۰ دلار را شامل می‌شود. هنرمندان می‌توانند پس از ایجاد NFT از آثار خود ، آنها را برای یک حراجی ثبت کنند.بلاک چین چیست؟
در توضیحاتی که در مورد NFT دادیم ممکن است با اصطلاحاتی آشنا شوید که اطلاعات چندانی در مورد آن ندارید در اینجا چندی از این موارد را برایتان شرح می دهیم. اولین مورد بلاک چین است. بلاک چین یک نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارش است. تفاوت آن با سیستم‌های دیگر این است که اطلاعات ذخیره‌شده روی این نوع سیستم ، میان همه اعضای یک شبکه به اشتراک گذاشته می‌شود. با استفاده از رمزنگاری و توزیع داده‌ها ، امکان هک ، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت‌شده ، حدوداً از بین می‌رود . مفهوم بلاک چین اولین بار با پیدایش بیت کوین به وجود آمد و فرمانروای ارزهای دیجیتال از این راهکار برای ذخیره اطلاعات مربوط به دارایی کاربران استفاده کرد .توکن چیست ؟
مورد دیگری که بهتر است با مفهوم آن آشنا شوید توکن است . توکن یک نوع دارایی دیجیتال است که قابلیت انتقال به دیگران و ذخیره ارزش در خود را دارد . توکن ها پیش از این‌که در ارزهای دیجیتال مطرح شوند در سیستم‌های کامپیوتری به عنوان یک نوع مجوز رمزنگاری شده مطرح بودند. توکن‌ها توسط شرکت‌های مختلف بر بستر تکنولوژی بلاک چین ایجاد می‌شوند. هر توکن کاربرد مخصوص به خود را دارد و بسته به این‌که کاربرد مورد نظر چقدر برای بشریت مهم است و توکن چه اندازه در رسیدن به آن کاربرد موفق است ، می‌تواند ارزش متفاوتی داشته باشد . به هر نوع دارایی در فضای رمزارزها نیز توکن گفته شود . توکن می تواند بیانگر ویژگی یا دارایی خاص از یک شرکت باشد .ویژگی توکن
- توکن نقش یک دروازه برای ورود به برنامه‌ها و خدمات بلاک چین ایفا می کند .
- توکن ها در تایید صلاحیت اشخاص در برخی از حق رای‌ها ایفای نقش می کنند .
- توکن می‌تواند در تجربه کاربر نقش مهمی داشته باشد . مثلاً ، به کمک توکن کاربران در یک مرورگر اینترنت می‌توان خدمات مختلفی را به آنها عرضه کرد
- یکی از نقش‌های مهم توکن رد و بدل کردن دارایی‌ها (ارزش‌ها) می باشد . در واقع ، از توکن در بلاک چین برای تبدیل ارزش استفاده شده است .
- علاوه بر این ، توکن می‌تواند بیانگر مالکیت یک کالای خاص باشد و همین تفاوت توکن های قابل معاوضه با توکن‌های غیرقابل معاوضه را نشان می‌دهد
کاربرد NFT چیست؟
NFT های می توان در دیجیتالی کردن تقریبا همه چیز استفاده نمود . انواع رسانه بیشترین استفاده را از این توکن ها می کنند . اما محبوبترین های ان اف تی شامل موارد زیر است .- آثار هنری دیجیتال SuperRare, KnownOrigin, Async Art, Rarible،OpenSea
- موسیقی دیجیتال Mintbase, InfiNFT، AirNFT و Audius
- املاک مجازی Cryptovoxels, Decentraland و Sandbox
- آیتم‌های پوشیدنی واقعیت مجازی یا همان VR
- گیمینگ و بازی‌های رایانه‌ای Axie Infinity, Sorare, Gods Unchained
- بلیت رویدادهای مختلف یا مجوز حضور در آنها get protocol
- نشان‌های اشتراک حضور در رویداد/انجام فعالیت POAP و Galaxy
- اسامی دامنه بلاک چین Ethereum Name Service, Unstoppable Domains و TNS
- کالاهای لوکس توکنیزه شده
- سیاست‌های بیمه‌ای توکنیزه شده (yEarn’s yInsure tokens)
- NFT های مالی – نشان‌دهنده سرمایه قفل شده کاربر و مدت زمان قفل شدن (Solidly)
خرید NFT به چه شکل است ؟
روش خرید ان اف تی در پلتفرم های مختلف متفاوت است . برای خرید ان اف تی به یک کیف پول ارز دیجیتال مخصوص آن پلتفرم نیاز است که این کیف پول از طریق صرافی های ارز دیجیتال با رمزارزهای مورد قبول پلتفرم شارژ می شود . چون اغلب به دلیل زیاد بودن متقاضی ان اف تی ها را در رویدادها و حراجی های مختلف به فروش می رسانند متقاضیان باید از قبل برای آن ثبت نام و کیف پول خود را شارژ کرده باشند که در این حراجی ها هر ان اف تی به بالاترین قیمت پیشنهادی از سوی کاربران فروخته می شود .ساخت NFT چگونه است؟
این تصویر یک ان اف تی است که به قیمت 3600 دلار به فروش رسیده است .
هزینه‌های پنهان این کار، قیمتی نجومی دارند چراکه سایت‌ها به ازای هر فروش، هزینه تراکنش Gas Fee دریافت می‌کنند . همچنین باید کارمزدهای شبکه بلاک چین، نرخ‌های تبدیل و نوسان آنها را نیز در نظر گرفت . با در نظر گرفتن تمامی این موارد ممکن است به این نتیجه برسید که هزینه‌های پرداختی، بسیار بیشتر از پول دریافتی حاصل از فروش NFT خواهد بود. البته به این نکته هم توجه داشته باشید که درصد کمیسیون برخی از سایت‌ها با دیگری متفاوت است که می‌توان با کمی جستجو، برآورد هزینه انجام داد .
گام های ساخت NFT
مثلا وقتی بخواهیم یک تصویر را به NFT تبدیل کنیم .
ابتدا باید ثابت کنیم که خالق اثر هستیم . در گام بعدی باید یک فروشگاه انتخاب کنیم که این اثر در آن استفاده شده است . مانند فروشگاه Rarible که برای ساخت NFT باید روی دکمه create در پایین صفحه کلیک می کنیم که البته قبل از این کار باید کیف پول خود را به این فروشگاه متصل کنیم یعنی اول از دکمه connect در بالای صفحه استفاده می کنیم .
در پنجره بعدی کیف پول خود را کلیک می کنیم و بعد از وارد کردن اطلاعاتمان کیف پول به حساب ما متصل می شود باید بدانید که در فرایند ساخت این توکن باید در حساب خود اتر Ether داشته باشیم . بعد از اتصال کیف پول به فروشگاه روی دکمه create کلیک کرده و دو انتخاب single و Multiple را خواهیم داشت که دومی برای خلق چندین نمونه اثر است . که در اینجا single را انتخاب می کنیم .
در قدم بعدی فایل مورد نظرمان را از قسمت چوز فایل انتخاب می کنیم . که می تواند فرمت های مختلف صوتی و تصویری باشد .
باید بدانید وقتی عکسی را به NFT تبدیل می‌کنید، خود اثر به تنهایی در بلاک چین اتریوم ذخیره نمی‌شود بلکه شامل لینکی خواهد بود که در آن، عکس به صورت فشرده شده قرار دارد . بنابراین، درصورتی که بخواهیم خریدار به تصویری با کیفیت دسترسی داشته باشد باید گزینه «Unlock once purchased» را فعال کنیم . با این کار امکان اضافه کردن لینک اضافی را خواهید داشت که این لینک می‌تواند محل ذخیره تصویر با کیفیت بالا باشد .
برای قیمت‌گذاری بر روی اثر باید گزینه «Instant Sale Price» را فعال کنیم . مثلاً برای اثر خود 6 اتر تعیین می کنیم که با کسر کارمزد 5/2 درصد، 85/5 اتر سهم فروشنده خواهد بود . این قیمت در حال حاضر مقداری بیش از 11 هزار دلار است .
مزایا و معایب NFT چیست؟
در مورد ان اف تی ها باید گفت NFT ها نیز همانند سایر توکن های ارز دیجیتال دارای مزایا و معایبی هستند . جدید بودن ایده NFT در میان سرمایه‌گذاران باعث شده است که بحث‌های زیادی در مورد کارکردهای آن شکل بگیرد . در حالی که عده‌ای به کل ایده این توکن‌ها را فریبکارانه می‌دانند، بسیاری بر این باورند که NFT راه را برای ایجاد دنیای مجازی غیرمتمرکز که در آن افراد می‌توانند هویت خود را داشته و مالک دارایی‌ها باشند باز کرده است .
مزایای NFT چیست؟
غیر اشتراکی بودن ان اف تی : به طور مثال، یک کاراکتر کارتونی را نمی‌توان به طور مشترک در بازی دیگری استفاده کرد . این مورد در رابطه با اشیا کلکسیونی نیز صدق می‌کند .
تقسیم پذیر نیستند: ان اف تی را برخلاف بیت‌کوین نمی‌توان به واحدهای کوچکتری تقسیم کرد یعنی به طور مثال نمی‌توانیم NFT 1/5 داشته باشیم بلکه به عنوان یک ماهیت کامل وجود دارند .
تخریب ناپذیراست: از آن‌جایی تمامی داده‌های NFT بر روی بلاک چین و به کمک قراردادهای هوشمند ذخیره شده است، هیچ توکنی را نمی‌توان تخریب کرد . این خاصیت برای مالک آن نیز صدق می‌کند یعنی مثلاً یک شمشیر در بازی ویدیویی، مالک خاص خود را دارد و در اختیار شرکت سازنده بازی نیست .
تاییدپذیراست: از مزایای ذخیره داده‌های مالکیت بر روی بلاک چین این است که می‌توان خالق اصلی آنها را ردیابی کرد و این سبب تایید اصالت و عدم جعلی بودن آنها می‌شود .
کمیاب است: یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های توکن‌های NFT کمیابی آنها است . سازندگان NFT معمولا تعداد بسیار کمی از یک طرح ایجاد می‌کنند و این باعث با ارزش شدن توکن می‌شود .
ان اف تی ها قابل انتقالند: انتقال مالکیت توکن‌های غیر قابل معاوضه به سادگی و از طریق کیف پول‌های ارزدیجیتال است . این کار در بازارهای بلاک چینی انجام می‌شود و افراد از همه دنیا بدون این که یکدیگر را بشناسند و به هم اعتماد داشته باشند توکن‌های خود را خرید و فروش می‌کنند .
معایب NFT چیست؟
پول‌های زیادی در بازارهای NFT جابجا می‌شوند . بسیاری از سرمایه‌گذاران هنوز به این باور نرسیده‌اند که یک اثر هنری که در یک پلتفرم بلاک چینی به صورت NFT ثبت شده است همانند یک اثر هنری واقعی منحصر به فرد و ارزشمند است . از طرف دیگر مشکلات عمومی مربوط به ارزهای دیجیتال مانند مصرف بالای انرژی و آلودگی محیط زیست نیز بر NFT ها تاثیر منفی گذاشته است . بیشتر کاربران ان اف تی را به ضرر محیط زیست می دانند که البته قرار است به زودی اتریوم 2 با الگوریتم اجماع اثبات سهام جای اتریم 1 را بگیرد که این مسئله نیز قابل حل خواهد شد .
نتیجه گیری
در این مقاله سعی کردیم اطلاعات مفید و جامعی را در مورد ان اف تی در اختیار کاربران بگذاریم و توضیحاتی هم در مورد توکن و بلاک چین داده شد که مفاهیم و توضیحات ما در مورد ان اف تی برای کاربران قابل درک و واضح باشد . دنیای دیجیتال بسیار گسترده است و بهتر است اطلاعاتمان را در این حوزه و جدیدترین های دیجیتال گسترش دهیم و با آگاهی و شناخت کافی در این حوزه ها قدم برداریم که دچار مشکل نشویم . اطلاعات بیشتر را می توانید در سایت فرادرس مشاهده کنید.
منابع
bitpin.ir
mihanblockchain.com
faradars.org
نویسنده و گردآورنده : زهرا عزیزی